Het oude 

het "medisch model" van de GGZ is achterhaald

In de huidige GZ-psychotherapie wordt het medisch model nog veel gehanteerd.

‘ik stel de diagnose en deze therapie maakt jou beter.’ 

In de wereld van de psychotherapie hebben we historisch gezien te maken gehad met verschillende benaderingen en paradigma's bij het begrijpen en behandelen van geestelijke gezondheidsproblemen. Een van de oudere paradigma's is het "medisch model," dat een diepgaande invloed heeft gehad op de manier waarop we psychische aandoeningen benaderen en behandelen. In dit artikel gaan we dieper in op het medisch model en de verschuivingen die hebben plaatsgevonden naar meer holistische en mensgerichte benaderingen.

Het Medisch Model in een Notendop

Het medisch model is een paradigma dat oorspronkelijk is afgeleid van de medische wetenschap en dat in de loop van de tijd is toegepast op de geestelijke gezondheidszorg. Het is gebaseerd op het idee dat psychische stoornissen vergelijkbaar zijn met lichamelijke ziekten en dat ze kunnen worden gediagnosticeerd en behandeld op basis van symptomen en pathologie. De belangrijkste kenmerken van het medisch model zijn:

• Diagnosegericht: In het medisch model staat de nadruk op het stellen van een diagnose, vergelijkbaar met het identificeren van een lichamelijke aandoening. Psychische aandoeningen worden vaak geclassificeerd volgens diagnostische handboeken zoals de DSM (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders).

• Biologische focus: Dit model legt de nadruk op biologische oorzaken van psychische stoornissen, zoals genetica, neurochemie en hersenstructuur. Medicatie wordt vaak gebruikt om symptomen te behandelen.

• Symptoomverlichting: De focus ligt op het verminderen van symptomen en het herstellen van het "normale" functioneren van de patiënt.

De Beperkingen van het Medisch Model

Hoewel het medisch model gedurende vele jaren dominant was in de geestelijke gezondheidszorg, is het niet zonder beperkingen en kritiek gebleven:

• Reductief: Het medisch model neigt psychische aandoeningen te reduceren tot louter biologische of symptomatische aspecten en negeert vaak de bredere context van het individu, zoals omgevingsfactoren, sociale invloeden en levenservaringen.

• Stigmatiseert: Het labelen van individuen met een psychische diagnose kan leiden tot stigmatisering en marginalisatie, waardoor de nadruk ligt op hun "afwijking" in plaats van op hun welzijn.

De Nieuwe Benaderingen

In de recente jaren heeft de geestelijke gezondheidszorg een verschuiving gezien naar meer holistische en mensgerichte benaderingen, die breder kijken dan alleen de symptomen en het biologische aspect. Dit omvat:

• Psychosociale benaderingen: Deze benaderingen erkennen de invloed van sociale en psychologische factoren op geestelijke gezondheid en behandeling. Ze richten zich op het begrijpen van de persoon als geheel.
• Empowerment: Moderne benaderingen moedigen patiënten aan om actieve deelnemers te zijn in hun eigen herstelproces en beslissingen te nemen over hun behandeling. De mate van veranderbereidheid van de client bepaalt voor een belangrijk deel hoe goed het resultaat is van de behandeling.
• Preventie en welzijn: Er is een grotere nadruk op het voorkomen van geestelijke gezondheidsproblemen en het bevorderen van welzijn, in plaats van alleen het behandelen van aandoeningen.
  

De Integratieve benadering

In de recente jaren is er in de geestelijke gezondheidszorg een verschuiving te zien geweest naar meer holistische en meer mensgerichte benaderingen, die breder kijken dan alleen de symptomen en het biologische aspect.  De Nederlandse Academie voor psychotherapie, het Europees erkend instituut waar ik aan studeer heeft deze nieuwe benaderingen omarmt en stelt veranderkunde staat hier hoog op de agenda. De integratieve benadering omvat:

• Psychosociale benaderingen: Deze benaderingen erkennen de invloed van sociale en psychologische factoren op geestelijke gezondheid en behandeling. Ze richten zich op het begrijpen van de persoon als geheel.

• Empowerment: Moderne benaderingen moedigen patiënten aan om actieve deelnemers te zijn in hun eigen herstelproces en beslissingen te nemen over hun behandeling. Niet de counselor, maar de cliënt is degene die het therapeutische werk verzet.

• Preventie en welzijn: Er is een grotere nadruk op het voorkomen van geestelijke gezondheidsproblemen en het bevorderen van welzijn, in plaats van alleen het behandelen van aandoeningen.

• Verandering
  Het is de cliënt die maakt dat het werkt en die in zijn binnenwereld de verandering bewerkstelligt. "All change is selfchange". Niet de counselor, maar de cliënt is degene die het therapeutische werk verzet.

De mens is een lichamelijk, emotioneel, gedragsmatig, sociaal, cognitief en spiritueel wezen. Wanneer je niet alle dimensies betreft in het veranderingsproces doe je je cliënt en diens mogelijkheden aan hulpbronnen tekort.

Conclusie:

Hoewel het medisch model een belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van de psychotherapie, zien we nu een verschuiving naar meer inclusieve en mensgerichte benaderingen. Deze nieuwe paradigma's erkennen het belang van de hele persoon en richten zich op herstel, welzijn en empowerment. Het begrijpen van deze verschuivingen kan ons helpen om een meer inclusieve en effectieve benadering van geestelijke gezondheidszorg te bevorderen.   

"All change is selfchange"
- Milton H. Erickson

De uitspraak "All change is self-change" wordt vaak toegeschreven aan Milton H. Erickson, een invloedrijke psychiater en psychotherapeut bekend om zijn werk in hypnotherapie en psychotherapie. Deze uitspraak benadrukt het idee dat verandering, ongeacht de aard ervan, begint bij de persoon zelf. Het suggereert dat mensen de drijvende kracht achter hun eigen verandering en groei zijn. In plaats van te wachten op externe omstandigheden om te veranderen, worden individuen aangemoedigd om zelfbewustzijn en zelfreflectie te cultiveren om positieve veranderingen in hun leven te bewerkstelligen. Deze uitspraak benadrukt het belang van persoonlijke verantwoordelijkheid en empowerment in het streven naar groei en verandering.